IN MEMORIAM: MANU JOSÉ “ZECA” BARRETO SOARES

[Dedika ba Bin no Alin sira]

“Mari kita mencoba

Bersahabat dengan alam

Bumi, langit dan matahari

Bahasa mereka kita pelajari

Tentunya dengan kalimat jiwa yang rahasia.”

EBIET G.ADE [album múzika BAHASA LANGIT]

Manu Boot Zeca mak la bá dauk mundu seluk, ohin nia halo tinan 55. Nia mak la bá karik uluk mundu seluk, nia mak ohin loron sai ita-nia Aman no Maun Boot dala ida. Ah, Maromak bolu sedu ona nia, bá hamutuk ho maluk sira seluk iha lalehan!

Manu nakar, halo Apá ulun moras.

Manu nakar, halo Apá atu bulak, la bulak.

Horiseik iha almosu Tinan Foun 2017 nian iha Uma Kadunan Bekusi,  Amá haktuir katak nia rai manu nia ropa mate iha pixina Maliana tinan 44 ona, no nia hakarak aban bain-rua nia bá ona mundu seluk, nia hakarak atu ita oan sira no tiu sira hakoi hotu ropa manu nian, no mós Avo Feto Laurentina nian ho nia, iha rai kuak ida de’it.

Iha meza ha’u nonok.

Ha’u laran dodok.

Atu tanis la tanis.

Amá haktuir tan katak, keta iha tinann 2018, nia la hamutuk ona ho ita karik. Tanba ne’e mak iha kalan fahe tinan tuan no tinan foun, Amá tanis hamutuk ho Tiu Padre.

Ohin dadeer ha’u hadeer mai, ha’u refleta kona-ba Apá, Manu Zeca no Alin/Bin Ita Noi. Apá nu’udar símbolu fiar. Manu Zeca nu’udar símbolu domin. Ita Noi nu’udar símbolu esperansa.

Hosi sira na’in tolu mak oras ne’e laiha ona iha ita-nia sorin, ita hetan naroman, atu hakat iha nakukun.

Ah, Manu Boot!

Ah, Manu Boot!

Ó hase’i ó-nia ilas iha oan Eson nia oin.

Ó hase’i ó-nia ilas iha oan Névio nia oin.

Ó hase’i ó-nia ilas iha oan Habas nia oin.

Ó hase’i ó-nia ilas iha iha oan Zebas nia oin.

Ó hase’i ó-nia ilas iha oan Dame nia oin.

Manu Boot!

Manu Boot!

Manu Boot!

[Bainhira ha’u hakerek fraze sira-ne’e, ha’u-nia laran dodok tebes.

Ha’u-nia matan-been suli.]

Manu Boot matenek.

Manu Boot jenius.

Sei ki’ik de’it nia hatene kanta ona ho lian Inglés.

Sei ki’ik de’it nia hatene ona pinta.

[Oras nee anin boot huu ai-sira atu tohar sala-sala.]

Ha’u hanoin hikas momentu ha’u, Apá no Manu bá Fatu-Lulik, ronda arame, anin boot. Iha foho Saburai leten. Momentu ne’e, molok Manu arranka bá Maliana, atu bá eskola iha Koléjiu Infante Sagres.

Ami na’in rua Manu, tuir-tuir Apá, bá ronda arame. Ne’e iha tinan 1971. Ah, ha’u hakarak atu halo fali “napak tilas” ida ba foho Xabi...deskulpa, la’ós Saburai. Sa’e ba foho Taroman no tun ba postu Fatu-Lulik.

Ha’u hanoin fali poeta Romantiku Inglés nian naran William Worsdworth nia liafuan hatete, “the child is the father of man”.

Memória tempu ki’ik sei la lakon. Ita hodi leku-leku, to’o ita mate.

Hau, ho manu, tama tan ho Apá, ami na’in tolu forma “trio” ida maka belit metin loos ba malu. Kuandu Manu laiha ona iha 1972, ha’u sente falta tebes. Ho otas Hanna nian, ha’u diverte ha’u-nia an hodi hatais fali Manu nia faru no kalsa sira, hodi sente katak nia la’o hamutuk ho ha’u nafatin.

Ho otas tinan 6, ha’u buka atu mout iha laran susar, tanba Manu laiha ona.

Manu, Manu Manu: ó mak Maun! Ó  mak Aman. Ó mak manu- aman. Kokorek. Fanun ami alin sira nafatin, iha rai sabutar.

***

Dili, Fatuhada, 2 Janeiru 2017

(maisumenus tuku 9 dadeer resin)

@JE/ABS/KM